İçeriğe geç →

THOMAS TEOREMİ ve ROSENTHAL ETKİSİ

İlkokul matematik öğretmenim Salih Fil bana 20 yıl önce “Ağaçtaki elmaları istiyorsan gökteki yıldızları hedeflemelisin” demişti. Bir şeyi nasıl düşünürsen, nasıl hedeflersen, nasıl içselleştirirsen o iş öyle gider.

Şenol Güneş’in sevdiğim bir sözü var: Şampiyon olmak için şampiyon gibi yaşayacaksın.

Günlük hayatımızda farkında olmasak da birçok konuda önyargılarımız var, önyargılarımız bir pranga gibi ayaklarımızdan tutuyor ve bizi sınırlıyor.

Bir konu ile ilgili ne kadar çok düşünüp onun gerçekleşeceğine inanırsanız o konunun gerçekleşme ihtimali o kadar artar, buna kendini gerçekleştiren kehanet adı veriliyor. William Isaac Thomas ve Dorothy Swaine Thomas tarafından 1928 yılında ortaya atılan Thomas Teoremi “if men define a situation as real it is real in its consequences” mottosu ile bir durumun gerçek olarak tanımlanmasının o durumu gerçek yapacağını söylemektedir.

Takvimler 1968 yılını gösterirken Robert Rosenthal ile Lenore Jacobson tarafından ilkokul öğrencileri üzerinde gerçekleştirilen bir deneyde çocuklara önce zeka testi yapılıyor. Test sonuçlarından bağımsız olarak tamamen raslantısal olarak seçilen bazı çocuklar öğretmenlerine “bu çocukların zeka seviyesi diğerlerinden daha yüksek” diyerek teslim ediliyor.

Ama aslında o çocuklar diğerlerinden daha zeki değil!

Sonra ne oluyor dersiniz, aradan 8 ay geçtikten sonra tamamen tesadüf eseri seçilen ve “bunlar daha zeki” denilen çocukların zeka seviyelerinin arttığı görülüyor. Bu duruma Rosenthal etkisi adı veriliyor. Öğretmen “bu çocuklar daha zeki” diyerek onlarla ilgilendiği için ve beklentisini yüksek tuttuğu için burada bir artış yaşanmıştır.

Çocuklarınıza verdiğiniz mesajlar çok önemlidir, onlardan bir şey bekliyorsanız, gerçekten olacağını düşünüyorsanız ve yansıtıyorsanız bu durum diğer kişilere göre daha yüksek oranda gerçekleşecektir.

Mahatma Gandhi bu durumla ilgili şöyle diyor:


Söylediklerinize dikkat edin; düşüncelere dönüşür…
Düşüncelerinize dikkat edin; duygularınıza dönüşür…
Duygularınıza dikkat edin; davranışlarınıza dönüşür…
Davranışlarınıza dikkat edin; alışkanlıklarınıza dönüşür…
Alışkanlıklarınıza dikkat edin; değerlerinize dönüşür…
Değerlerinize dikkat edin; karakterinize dönüşür…
Karakterinize dikkat edin; kaderinize dönüşür…

Kendini gerçekleştiren kehanet konusuyla ilgili 2019 yılında Pygmalion Etkisi isimli bir yazı yazmıştım, buraya tıklayarak okuyabilirsiniz.

Yine çocuklara olan yaklaşımların onları nasıl değiştirebileceğini anlattığım halo ve horn etkisi yazımı da buraya tıklayarak okuyabilirsiniz.

İnstagram’da bilinçsizce ve zihnin uyuşuk bir biçimde hikayeler arasında gezeceğine bu yazıyı okuyup yeni bir şey öğrendiğin için, sana senin adına teşekkür ediyorum…

Kategori: Psikoloji

Tek Yorum

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir