Last updated on 10/07/2021
Gazetede bir haber okumuştum “arabasını sıklıkla değiştiren erkeklerin evlilikleri de tehlikede, arabadan sıkıldıkları gibi eşlerinden de sıkılabilirler” diyordu.
Gerçekten öyle mi?
Bugün dürüstlük eşiği nedir sorusuna yanıt arayacağız. Duke Üniversitesinde görev yapan Prof. Dan Ariely tarafından ortaya atılan bu kavramı gelin biraz daha yakından inceleyelim. Dan Ariely davranışsal ekonomi üzerine çalışıyor, alanı psikoloji.
Dürüstlük eşiğini tanımlayan ve özetleyen bir söz var: Eğer sevgiliniz emitasyon (gerçeğine benzetilmiş, sahte) ürünler kullanıyorsa sizi aldatma ihtimali de oldukça fazladır.
Dürüstlük gayet net bir konudur, bir insan ya dürüsttür ya da değildir. Dan Ariely, gerçek ürün kullanmanın kişileri dürüst yapmadığını fakat sahte ürünler kullananların dürüst olmadığını ifade ediyor. Sahte ürün kullanan birisi dürüstlük eşiğini aşıyor ve yalan söyleme, gerçekleri çarpıtma ihtimali artıyor, ben demiyorum Dan Ariely diyor.
Prof. Ariely, insanların dürüst olmayan davranışlarda bulunmalarının ahlaki standartları gevşettiğini ve en ufak bir sahtekarlık eyleminin bile dürüstlük eğrisini aşağı doğru çektiğini düşünüyor. Kendisine göre herhangi bir alanda yapılan minik bir sahtekarlık hayatın tüm alanını olumsuz etkiliyor ve bir çamur gibi insanın zihnini kaplayarak dürüstlükten uzaklaştırıyor.
Dürüstlük eşiği bu sebeple önemli, o eşiği geçerseniz geri dönüş çok zor, sigaraya başlamak gibi bi’ şey. Bu sadece kişilerle ilgili bir durum değil, toplumsal olarak da en ufak bir dürüst olmayan davranış kar topu gibi büyüyerek tüm toplumu etkisi altına alabilir. Herkesin farkında olduğu ama birbirine demediği, görmek istemediği birçok şey olabilir, bunun sebebi toplumsal dürüstlük eşiğinin geçilmesidir.
En ufak davranışları bile önemsememiz gerekiyor yoksa dürüstlük eşiği aşılınca insan kendini bir anda bir sahtekar olarak bulabilir fakat işin kötü yanı kimse “ben sahtekarım” diye kendini eleştiremez ve dürüstlük eşiğini geçtiğini bilemez.
Küçük olaylara zamanında müdahale edilmezse işler çok daha kötü bir hal alabilir, bununla ilgili yazdığım kırık cam teorisi yazımı buraya tıklayarak okuyabilirsiniz.
Yorumlar